“Główne cechy kompulsji to przede wszystkim powtarzalność i stereotypowy charakter, subiektywne poczucie przymusu ich wykonania, zmniejszone poczucie dowolnej kontroli nad nimi oraz uzyskana dzięki nim przejściowa redukcja niepokoju.” (s. 11)
“(...) osoby z OCD postrzegają przeżywane myśli niepożądane jako bardziej intensywne, trudne do zaakceptowania i wyzwalające duże poczucie dyskomfortu w porównaniu z osobami zdrowymi.” (s. 53)
“Niepokój, lęk, napięcie są koniecznymi elementami leczenia. To cena za zmianę (za powrót do zdrowia).” (s. 88)
Publikacja pozwala zapoznać się z aktualnymi poglądami na temat diagnozy, psychopatologii, genezy a także możliwości leczenia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego. Książka przeznaczona jest głównie dla profesjonalistów, ze względu na swój podręcznikowy charakter, ale może także stanowić cenne źródło wiedzy dla pacjentów na temat doświadczanych przez nich trudności.
Anita Bryńska jest psychiatrą dzieci i młodzieży oraz psychoterapeutą w nurcie poznawczo-behawioralnym. W książce wiele miejsca poświęca teorii zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego. W publikacji opisuje metodę oceny zaburzenia w formie Kwestionariusza Usystematyzowanego Wywiadu oraz przedstawia możliwe formy leczenia: psychoterapię w nurcie poznawczo- behawioralnym, farmakoterapię oraz metody psychochirurgiczne.
Autorka dzieli się osobistym doświadczeniem w pracy z pacjentami z zaburzeniem obsesyjno-kompulsyjnym. Najwięcej miejsca poświęca terapii ekspozycji i powstrzymywania reakcji. Proponuje dodatkowe techniki behawioralne: wyolbrzymiania, blokowania, zmiany produktu/substytucji myśli natrętnych, modelowania, warunkowania sprawczego, kształtowania, substytucji zachowania negatywnego oraz odwracania nawyku. W niektórych przypadkach konieczna staje się praca nad zniekształconymi wzorami myślenia pacjentów, czyli ich schematami poznawczymi.
Skuteczność leczenia w zdecydowanej mierze uzależnia od nastawienia pacjenta, czyli jego podejścia, motywacji i konsekwencji. Warto przy tym pamiętać, że lęk nie może rosnąć w nieskończoność, można go oswajać a w niektórych przypadkach ignorować.
Małgorzata Michajłyszyn
Informacje szczegółowe
Tytuł: Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne
Autor: Anita Bryńska
Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Liczba stron: 226
Spis treści
Wstęp
Rozdział 1. Rys historyczny, terminologia, rozwój poglądów na istotę zaburzenia
(Anita Bryńska)
Rozdział 2. Rozpoznawanie, zagadnienia epidemiologiczne, obraz kliniczny, przebieg i rokowanie
(Anita Bryńska)
Kryteria diagnostyczne
Obsesje
Kompulsje
Obraz kliniczny
Zagadnienia epidemiologiczne
Przebieg i rokowanie
Rozdział 3. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne a inne zaburzenia psychiczne oraz zachowania o charakterze obsesyjno-kompulsyjnym występujące u osób zdrowych
(Anita Bryńska)
Rytuały wczesnodziecięce. Przesądy
Spektrum zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych
Współwystępowanie z innymi zaburzeniami psychicznymi
Zaburzenia lękowe
Depresja
Schizofrenia
Zaburzenia tikowe / Zespół Gillesa de la Tourette’a (GTS)
Zaburzenia osobowości
Rozdział 4. Etiopatogeneza — czynniki biologiczne
(Anita Bryńska)
Czynniki genetyczne
Zmiany neuroanatomiczne i badania neuroobrazowe
Układy neuroprzekaźnikowe i neuroendokrynne
Czynniki neuroimmunologiczne
Rozdział 5. Metody oceny objawów obsesyjno-kompulsyjnych
(Anita Bryńska)
The Leyton Obsessional Inventory (LOI)
The Yale–Brown Obsessive Compulsive Scale (Y-BOCS). The Children’s Yale-Brown Obsessive-Compulsive Scale (CY-BOCS)
Ustrukturyzowany Wywiad Kliniczny
Rozdział 6. Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Model behawioralny
(Anita Bryńska)
Rozdział 7. Terapia behawioralna (ekspozycyjna) (Anita Bryńska)
Rozdział 8. Planowanie, wdrażanie i prowadzenie terapii ekspozycyjnej
(Anita Bryńska, Artur Kołakowski)
Psychoedukacja
Lista objawów, negocjowanie celów w terapii ekspozycyjnej
Prowadzenie ekspozycji jawnej
Ekspozycja wyobrażeniowa
Powstrzymywanie reakcji, zapobieganie rytuałom, redukcja poziomu niepokoju
Praca domowa
Dodatkowe problemy: praca nad wglądem i motywacją pacjenta
Rozdział 9. Modele poznawcze
(Anita Bryńska)
Podsumowanie
Rozdział 10. Terapia poznawcza
(Anita Bryńska, Artur Kołakowski, Tomasz Srebnicki)
Poznawcza konceptualizacja problemu
Cele wdrażanych strategii poznawczych, najczęściej wykorzystywane techniki
Praca na poziomie myśli automatycznych
Praca na poziomie przekonań pośredniczących i rdzennych
Eksperyment behawioralny
Rozdział 11. Farmakoterapia zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego
(Tomasz Wołańczyk, Anita Bryńska)
Klomipramina
Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny
Fluoksetyna
Fluwoksamina
Sertralina
Citalopram
Paroksetyna
Wybór leku i długość leczenia
Inne leki stosowane w leczeniu zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego
Leczenie farmakologiczne OCD i zaburzeń współtowarzyszących
Czynniki prognostyczne związane z leczeniem farmakologicznym
Podsumowanie
Rozdział 12. Leczenie psychochirurgiczne zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego
(Tomasz Wołańczyk)
Metody neurochirurgicznego leczenia OCD
Bibliografia
Indeks rzeczowy
